دیسک گردن یا هرنیت دیسک گردنی ، نوعی اختلال در ستون فقرات گردن است که در آن بافت نرم داخل دیسک، فشار سنگینی را تحمل نمیکند. این بیماری میتواند منجر به درد گردن، شانه، بازو و حتی دست شود. گردن بخشی از ستون فقرات است که این ناحیه سرویکال در ناحیه گردن از هفت استخوان (مهره های C۱ -C۷) تشکیل شده است که با دیسک بین مهرهای از یکدیگر جدا شدهاند. این دیسکها موجب حرکت آزادانه ستون فقرات میشوند و در طول انجام فعالیتهای حرکتی بعنوان یک کمک فنر عمل خواهد کرد. اگر لایه خارجی که دیسک آن را احاطه کرده دچار پارگی شود، مرکز ژله ای آن از طریق شکاف خارج شده و فتق دیسک به وجود خواهد آمد. بسیاری از عوامل مانند افزایش سن، باعث میشوند تا دیسکهای موجود در ستون فقرات انعطاف پذیری و کشش خود را از دست دهند. رباطهایی که اطراف دیسکها هستند، شکنندهاند و به آسانی دچار پارگی میشوند. علائم دیسک گردن بسته به محل آسیب و پاسخ شما به درد بسیار متفاوت است. گردن درد اولین علامت این بیماری است. اگر فتق دیسک گردن داشتهباشید، ممکن است دردی را احساس کنید که به بازو و احتمالاً به دست شما میرسد. همچنین ممکن است در ناحیه تیغه شانه یا در نزدیکی آن احساس درد کنید و هنگام چرخاندن سر یا خم کردن گردن، درد گردن را احساس کنید. گاهی اوقات ممکن است دچار اسپاسم عضلانی شوید (یعنی عضلات به طور غیرقابل کنترلی سفت میشوند). در این صورت درد با بیحسی و گزگز در بازوی شما همراه خواهدبود. همچنین ممکن است ضعف عضلانی در عضله دوسر، سهسر و دسته دست داشتهباشید. برخی مواقع ممکن است عصبهای نزدیک دیسک شما تحت فشار قرار گرفتهباشند. در این مواقع ممکن است بعد از بیدار شدن از خواب متوجه درد شدید شوید. برخی از بیماران با نگهداشتن بازوی خود در یک موقعیت بالا در پشت سر تسکین مییابند. به طور کلی دیسک گردن و مشکلات آن میتوانند علائم مختلفی ایجاد کنند.
علل زیادی باعث ایجاد فتق دیسک گردن و درد شدید می شوند که عبارتند از: فرسایش دیسک های ستون فقرات درد ناشی از دیسک بیرون زده، معمولا به علت فرسایش ستون فقرات می باشد. پشت و کمر ما وظیفه ی تحمل و پخش کردن وزن را داشته و دیسک های بین مهره ای، ضربه گیری در اثر حرکت (راه رفتن، چرخیدن و خم شدن) را بر عهده دارد. به دلیل فشار زیادی که به دیسک ها وارد می شود، با گذر زمان به آن ها آسیب وارد می شود و می تواند علت دیسک گردن و کمر باشد حلقه ی فیبری (قسمت سخت خارجی دیسک) می تواند به تدریج ضعیف شده و به نوکلئوس پالپوزوس (هسته ی ژله مانند دیسک) اجازه ی خروج دهد، به این ترتیب، دیسک بیرون زده و متورم می شود.
علت دیسک گردن می تواند در اثر آسیب باشد. تصادف رانندگی می تواند باعث بیرون زدن دیسک شود. برای مثال یک حرکت شدید و ناگهانی می تواند با وارد کردن فشار زیاد باعث بیرون زدن و پارگی دیسک گردد. همچنین علائم دیسک گردن می تواند به علت بلند کردن نادرست یک جسم سنگین و یا چرخیدن بیش از اندازه ی بدن به وجود آید.
ممکن است دیسک چنان ضعیف شده باشد که اتفاقاتی نه چندان مهم مثلا یک عطسه دچار بیرون زدگی شود عطسه رویداد مهمی که بتواند باعث آسیب شود به حساب نمی آید، ولی اگر فرد دیسک ضعیفی داشته باشد، نیروی حاصل از یک عطسه می تواند باعث فتق آن شود.
علائم بیماری دیسک گردن اغلب شامل درد در ناحیه گردن، شانه و بازو میشود که معمولاً در یک سمت بدن بیشتر احساس میشود. همچنین برخی افراد ممکن است در اثر احتباس عصب در این منطقه دچار تحریک عضلانی شوند و در نتیجه مشکلاتی مانند احساس خم شدن و احساس درد هنگام چرخش گردن داشته باشند. در نوعی دیگر از علائم این بیماری در صورتی که دیسک گردن فشاری بر روی نخاع اعصاب داشته باشد، تنگی نفس و مشکلات تنفسی ایجاد میشود.
تشخیص بیماری توسط یک جراح مغز و اعصاب، بر اساس سابقه، علائم، معاینه فیزیکی و نتایج حاصل از آزمایشات انجام می شود که شامل موارد زیر است : اسکن توموگرافی کامپیوتری ( CT یا CAT اسکن: سی تی اسکن) تست الکترومایوگرام و مطالعات هدایت عصبی (EMG / NCS) تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) نخاع نگاری یا میلوگرام (Myelogram) اشعه ایکس
درمان غیرجراحی و محافظهکارانه اولین قدم برای درمان است و ممکن است شامل دارو، استراحت، ماساژ، فیزیوتراپی، تمرینات خانگی، آب درمانی، مراقبتهای کایروپراکتیک (دستکاری ستون فقرات جهت تسکین درد) و مدیریت درد باشد. بیش از ۹۵ درصد از افراد مبتلا به دیسک گردن در حدود شش هفته بهبود مییابند و به فعالیت عادی باز میگردند. اگر درمان محافظهکارانه نتواند وضعیت شما را بهبود بخشد یا علائم شما بدتر شود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
مسکنها، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و استروئیدها، اولین خط داروهای دیسک گردن هستند که توسط پزشک تجویز میشوند. همچنین اگر دچار دژنراتیو دیسک گردن باشید، ممکن است گاهی اوقات شلکنندههای عضلانی برای اسپاسم عضلانی شما تجویز شود. در زیر برخی از انواع داروی دیسک گردن را معرفی کردهایم. -داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی:مانند آسپرین، ناپروکسن، ایبوپروفن، نوپرین و سلکوکسیب. -مسکنها: مانند استامینوفن (تیلنول)، میتوانند درد را تسکین دهند، اما اثرات ضدالتهابی داروهای غیراستروئیدی را ندارند. استفاده طولانیمدت از مسکنها و داروهای غیر استروئیدی ممکن است باعث زخم معده و همچنین مشکلات کلیوی و کبدی شود. بدون تجویز پزشک نباید از این داروهای استفاده کنید. -شلکنندههای عضلانی:مانند متوکاربامول (روباکسین)، کاریسوپرودول (سوما) و سیکلوبنزاپرین (فلکسریل).
در صورتیکه درد دیسک گردن شما شدید باشد ممکن است استروئیدها برای کاهش تورم و التهاب اعصاب تجویز شوند. این داروها معمولا به صورت خوراکی در یک دوره پنج روزه مصرف میشوند. استروئیدها مزیت تسکین فوری درد در یک دوره ۲۴ ساعته را دارند. علاوه بر استروئید خوراکی، ممکن است استروئید وریدی (تزریقی) نیز برای شما تجویز شود.
این روش تحت فلوروسکوپی اشعه ایکس انجام میشود و شامل تزریق استروئیدها و یک عامل بیحسکننده به فضای اپیدورال ستون فقرات است. این دارو به کنار ناحیه دردناک برای کاهش تورم و التهاب اعصاب تزریق میشود. حدود ۵٪ از بیماران پس از تزریق اپیدورال متوجه تسکین میشوند، اگرچه نتایج موقتی هستند. ممکن است برای دستیابی به اثر کامل، تزریقهای مکرر انجام شود. مدت زمان تسکین درد متفاوت است و هفتهها یا سالها طول میکشد. تزریق استروئید معمولا همراه با فیزیوتراپی و یا ورزش برای دیسک گردن انجام میشود.
هدف فیزیوتراپی این است که به شما کمک کند هر چه زودتر به فعالیت کامل بازگردید و از آسیب مجدد جلوگیری کنید. فیزیوتراپیستها میتوانند به شما روشهای صحیح وضعیت بدنی، بلنکردن اجسام و راهرفتن را آموزش دهند و با شما برای تقویت و کشش عضلات گردن، شانه و بازو همکاری کنند. آنها همچنین شما را به کشش و افزایش انعطاف ستون فقرات و بازوها تشویق میکنند. ورزش برای دیسک گردن اهمیت زیادی دارد بهتر است تمرینات خود را همیشه انجام دهید. برای پیدا کردن بهترین حرکات ورزشی برای دیسک گردن بهتر است به فیزیوتراپیست در دکترتو مراجعه کنید.
وقتی علائم پیشرفت کرد یا با درمان محافظهکارانه برطرف نشد، گزینه بعدی جراحی خواهدبود. عواملی مانند سن بیمار، مدت زمان درگیری با بیماری، سایر مشکلات پزشکی و عملهای قبلی گردن در برنامهریزی برای عمل دیسک گردن در نظر گرفته میشود. رایجترین روش برای جراحی دیسک گردن، دیسککتومی و فیوژن قدامی (جلو گردن) است. اگر برای شرایط دیگری مانند تنگی کانال نخاعی نیاز به برداشتن فشار داشتهباشید، یک رویکرد خلفی (از پشت) ممکن است انجام شود.
جراحی دیسککتومی و فیوژن قدامی دیسک گردن
عمل تعویض دیسک مصنوعی
جراحی دیسککتومی میکرو آندوسکوپی با حداقل تهاجم
عمل دیسککتومی خلفی گردن